Hacı Bektaş-ı Veli Türbesi

Alevîlik
Makale serilerinden
İnanç Allah • Muhammed • Hak-Muhammed-Ali • Muhammed-Ali • Kur'an • İslâm Peygamberleri • Nefesler • Dört Kapı Kırk Makam • Şeriat • Tarikat • Hakikat • Marifet • Tâkıyye • Tevella • Teberru • Nûr • Vahdet-i Vücud • Keşf • Nefis • İhsan
On İki İmam 1. Ali • 2. Hasan • 3. Hüseyin • 4. Zeynel Abidin • 5. Muhammed el-Bakır • 6. Cafer-i Sadık • 7. Musa el-Kâzım • 8. Ali er-Rıza • 9. Muhammed el-Cevâd • 10. Ali el-Hadî • 11. Hasan el-Askeri • 12. Muhammed Mehdi
Önderler Hatice • Fatıma Zehra • Ali • Hasan bin Ali • Hüseyin bin Ali • Ehli Beyt • 14 Masum-u Pak • Yediler • 17 Kemerbest • Kırklar
Etkin kişiler Hızır • Veysel Karani • Salmân-ı Fârisî • Câbir bin Hayyan • Z'ûl-Nûn el-Mısrî • Ebâ Yezîd-i Bistâmî • El-Hallac • Ebu'l Vefâ • Ebû’l Hasan Kharakânî • Yusuf Hemedani • Muin’ed-Dîn Nâsır-ı Hüsrev • Ahmed Yesevî • Ahmed Er Rufai • Abdülkâdir Geylânî • Kutb'ûd-Dîn Haydar • Muhyiddin İbn Arabi • Ahi Evran • Hacı Bektaş-ı Veli • Mevlâna Celâleddîn • Hacı Bayram-ı Veli • Sadreddin Konevî • Tac'ed-Dîn Zahid Gilani • Baba İlyas • Sarı Saltık Baba • Barak Baba • Taptuk Emre • Yunus Emre • Âşık Paşa • Safiyüddin İshak • Karaca Ahmet • Sadreddin Musa • Abdal Musa • Nesîmî • Şah Ni'metullah Velî (Nûr'ed-Dîn Kirmanî) • Şeyh Cüneyt • Şeyh Haydar • Sultan Ali • Hatai • Kaygusuz Abdal • Balım Sultan • Gül Baba • Pir Sultan Abdal • Fuzûlî • Kul Himmet • Virani • Yedi Ulu Ozan • Nurbakşî • Galibî
Tarihi Emevîler • Ebû Müslim El-Horasanî • Babek Ayaklanması • Babek Hürremi • Abbâsîler • Alavîler • Fatımîler • İlhanlılar • Baba İshak ayaklanması • Baba İshak • Şeyh Bedreddin • Börklüce Mustafa • Osmanlı İmparatorluğu'nda Alevi zulmü • Şah Kulu Baba Tekeli isyanı • Şah Kulu • Çaldıran Muharebesi • Yavuz Sultan Selim • Celâlî ayaklanmaları • Baba Zünnun İsyanı • Kalender Çelebi İsyanı • Kalender Çelebi • Abaza Mehmed Paşa • Kuyucu Murat Paşa • Safev’îyye • Safevîler • Avşarlar • Kaçarlar • Bektâş’îyye • Vaka-i Hayriye • II. Mahmud • 1830 Yezidi İsyanı • Dersim ayaklanmaları • Nuri Dersimi • Koçgiri İsyanı • Seyit Rıza • Dersim katliamı • Maraş katliamı • Çorum katliamı • Sivas katliamı
İbâdet Cem • Cemevi • Semah • Cuma Namazı • Dua • Oruç • Zekât • Kurban • Adak • Mevlit • Keramet • Ziyaret • Musâhip • Düşkünlük
Dinî günler Mevlut Kandili • Regaip Kandili • Miraç Kandili • Berat Kandili • Kadir Gecesi • Ramazan Bayramı • Kurban Bayramı • Aşure Günü • Nevruz • Hıdırellez • Hızır Orucu • Muharrem orucu • 26-28 Ramazan / Kadir orucu • Masum-u Pak Orucu • Gadir Hum Bayramı • Hacı Bektaş-ı Veli Anma Törenleri
Tarîkat • A) İslâmî-Sufi/Tasavvufî Kökenliler • 1) Alavîler • Horasan Melametîliği • Kalenderîlik • Haydarîlik • Nakşibendiye • Mevlevîlik • Yesevilik • Bektâşîlik • Ahilik • 2) Kadiriye • Nimetullahîlik • Nurbakşîlik • Rufailik • Galibilik • 3) Zahidiyye • Halvetiyye • Bayramiyye • Halvetiye • Safeviyye • Kızılbaşlar • Çepniler • Tahtacılar • B) Hürremîyye (Kızıl-Giyinenler) • 1) Celâlîyye • 2) Vefâîyye • Babailer • Baba İlyasçılar • Baba İshakçılar • Barak Babacılar • Hurûfîyye (Dîn) • Dedebabalık • Ali’îyye • Harabat’îyye • Nûktâvîlik • C) Nusayrîyye (Arap Aleviliği) (Din) • 1) Haydariyye • 2) Şemsiyye / Şimaliyye • 3) Kameriyye / Kilaziyye • 4) Gaybiyye • D) Yezdânizm (Kürt Alevîliği) • 1) Yâresân (Yarsanizm) • 2) Yezidi (Ezidilik) (Dîn) • 3) Çınarcılık (Işık Alevîliği)
Hizipler ve İ'tikadî mezhepler Sünnîlik • Şiîlik • Haricîlik • Bâtınîlik
Diğer etkileşim grupları Melâmîlik • Kalenderîlik • Yesevîlik • Kadirilik • Rufailik • Haydarîlik Mevlevîlik •Halvetiyye • Ekberilik • Bayramiye • Bektâşîlik • Âhiler • Nimetullahîlik • Halvetiye • Çepniler • Tahtacılar • Galibilik • Nurbakşîlik • Vefâîlik • Bâbâîlik • İsmailîlik • Nizarîlik • Safeviyye • Kızılbaş • Celâl’îyye • Hurûf’îyye • Bâtınîlik • Dedebabalık • Ali’î • Harabat’î • Nusayr’îyye • Dûrz’îyye • Bâbîlik • Bahâîlik • Kürt Alevîleri • Yâresânîlik • Êzîdîlik • Yezdânizm • Ghulat-i Şîʿa ve Kürt Alevîliği • Zerdüşt • Mazdaizm • Zurvanizm • Kabbala • Mazdekçilik • Işıkçılık • Luvî mitolojisi • Mani dini • Sâbiîlik • Gnostisizm • Şamanizm • Şaman • Tengricilik • Panenteizm • Nebatiler
g t d

Hacı Bektaş-ı Veli Türbesi, Nevşehir'in Hacıbektaş ilçesinde yer alan ve 1964'ten beri müze olarak kullanılan bir yapı.

Horasanlı 90.000 Alevi Türkmen Pîrlerin önderi ve büyük tasavvuf alimlerinden bir Alevî Türkmen şeyhi olan filozof Hacı Bektaş-ı Veli tarafından 13. yüzyılda kuruldu ve sonraki dönemlerde yapılan eklemeler ve onarımlarla bugünkü hâlini aldı.^[1] UNESCO, 2012'de kompleksi Dünya Mirası Geçici Listesi'ne dahil etti.^[2]^[3] Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından verilen özel izinle Temmuz 2015'te yapılan cem töreni, 188 yıl aradan sonra dergâhta gerçekleştirilen ilk ibadet oldu.^[4]^[5]

2019'da yaklaşık 600 bin kişi tarafından ziyaret edilen müze, Türkiye'nin en çok ziyaret edilen sekizinci müzesidir.^[6]

Üçler kapısı ve meydan havuzu

Nadar Avlusu’nu Dergâh Avlusu’ndan ayıran kesme taş örgülü duvarda kırmızı renkli taşlar, Üçler Kapısı’nın çevresinde yerini sarı renkli taşlara bırakmaktadır. Sivri kemerli kapının üzerindeki duvar üçgen bir alınlık meydana getirmekte, çift meyilli harpuşta hiç kesintiye uğramadan bunun üzerinde devam etmektedir. Kapının yanlarında kare biçiminde kırmızı taşlara on iki imamı remzeden on iki dilimli gülçeler işlenmiştir. Taşların köşelerinde görülen çeyrek güneş motifleri, Üçler Kapısı’nın bu tür motiflerin yaygınlaştığı XIX. yüzyılın ikinci çeyreğinde veya az sonra elden geçirildiğini göstermektedir. Havuz, kitabesinden anlaşıldığına göre; Beyrut Valisi Halil Paşa’nın eşi Zehra Hanım tarafından 1908 yılında yaptırılmıştır. Havuzun alınlık kısmının tepesinde mermerden yapılmış “Hüseyni Tacı” bulunmaktadır.^[7]

Kaynakça

^ "Hacıbektaş Müzesi". muze.gov.tr. 18 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2015.
^ "Haci Bektas Veli Complex" (İngilizce). UNESCO. 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2015.
^ "Hacı Bektaş Veli Türbesi (Nevşehir)". Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü. 7 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2015.
^ "Hacı Bektaş Veli Dergahı'nda 188 yıl sonra Cem töreni". CNN Türk. 5 Temmuz 2015. 6 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2015.
^ "Aleviler İbadete Kapalı Olan Dergâhta Cem Töreni Yaptı". Milliyet. 4 Temmuz 2015. 14 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2015.
^ "Ayasofya 2019'da en çok ziyaret edilen müze oldu". Anadolu Ajansı. 3 Şubat 2020. 1 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2020.
^ "HACI BEKTAŞI VELİ MÜZESİ | Kültür Portalı". web.archive.org. 6 Mart 2023. 6 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023.

Dış bağlantılar

Hacı Bektaş-ı Veli Müzesi – T.C. Hacıbektaş Kaymakamlığı

g t d Dünya Mirası Geçici Listesi'nde Türkiye
Akdeniz	Karain Mağarası Alahan Manastırı Noel Baba Kilisesi Alanya Aziz Pavlus Kilisesi, Aziz Pavlus Su Kuyusu ve Çevresi Kekova Güllük Dağı Millî Parkı ve Termessos Likya Uygarlığı Antik Kentleri Sagalassos Perge Aziz Petrus Kilisesi Yesemek Taş Ocağı ve Heykel Atölyesi Mamure Kalesi Titus Tüneli Kaunos Korikos Antik Kenti Anavarza Eflatunpınar: Hitit Su Anıtı Aspendos Antik Kenti Tiyatrosu ve Su Kemerleri Yivli Minare Kibira Antik Kenti Karatepe-Aslantaş Antik Kenti
Doğu Anadolu	Ahlat Selçuklu Mezarlığı İshak Paşa Sarayı Akdamar Kilisesi Ashâb-ı Kehf Külliyesi Van Kalesi, Höyüğü ve Tarihî Van Şehri Harput Tarihî Kenti Kemaliye Tarihî Kenti
Ege	Aizanoi Birgi Tarihî Kenti Hekatomnos Anıt Mezarı ve Kutsal Alanı Beçin Ortaçağ Kenti Laodikya Sardis Antik Kenti ve Bintepeler Lidya Tümülüsleri Stratonikeia Antik Kenti Bodrum Kalesi Assos Antik Kenti Ayvalık Endüstriyel Peyzaj Alanı Priene Antik Kenti İzmir Tarihî Liman Kenti
Güneydoğu Anadolu	Harran ve Şanlıurfa Mardin Kültürel Peyzaj Alanı Zeugma Arkeolojik Siti Zeynel Abidin Camii ve Mor Yakup Kilisesi İsmail Fakirullah Türbesi Malabadi Köprüsü Gaziantep'teki Yer Altı Su Yapıları: Livaslar ve Kasteller Zerzevan Kalesi ve Mithraeum Midyat ve Çevresindeki (Tur Abdin) Geç Antik ve Orta Çağ Kilise ve Manastırları
İç Anadolu	Konya: Selçuklu Başkenti Niğde'nin Tarihî Anıtları Odunpazarı Tarihî Kent Merkezi Hacı Bektaş-ı Veli Türbesi Tuz Gölü Özel Çevre Koruma Alanı Ahi Evran Türbesi Kültepe-Kaniş Arkeolojik Alanı Hacı Bayram Camii ve Çevresi İvriz Kültürel Peyzaj Alanı Basilica Therma Beypazarı Tarihî Kenti Koramaz Vadisi
Karadeniz	Sümela Manastırı Mudurnu Tarihî Ahi Kenti Harşena Dağı ve Pontus Kral Kaya Mezarları Kızılırmak Deltası ve Kuş Cenneti Anadolu Türk Mirasının Erken Dönemi: Niksar, Danişmendliler Beyliği'nin Başkenti Ballıca Mağarası Tabiat Parkı
Marmara	İznik Çanakkale ve Gelibolu I. Dünya Savaşı Alanları Uzun Köprü Yıldız Sarayı II. Bayezid Külliyesi Nuruosmaniye Camii Justinianus Köprüsü
Paylaşılanlar	Denizli-Doğubayazıt Güzergâhındaki Selçuklu Kervansarayları Ceneviz Ticaret Yolu'nda Akdeniz'den Karadeniz'e Kadar Kale ve Surlu Yerleşimleri Akçakoca Kalesi Amasra Kalesi Çandarlı Kalesi Çeşme Kalesi Foça Kalesi Galata Kulesi Güvercinada Sinop Kalesi Yoros Kalesi Anadolu Selçuklu Medreseleri Buruciye Medresesi Cacabey Medresesi Çifte Medrese Çifte Minareli Medrese (Erzurum) Çifte Minareli Medrese (Sivas) Gök Medrese İnce Minareli Medrese Karatay Medresesi Sahabiye Medresesi Yakutiye Medresesi Dağlık Frigya