Çıyanlar

Çıyanlar
Yaşadığı dönem aralığı: 430-0 myö
Homeriyen-Günümüz 
Є
O
S
D
C
P
T
K
Pg
N
bir Scolopendra örneği
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem: Animalia
Şube: Arthropoda
Alt şube: Myriapoda
Sınıf: Chilopoda
Latreille, 1817
Takımlar
  • Geophilomorpha
  • Lithobiomorpha
  • Scolopendromorpha
  • Scutigeromorpha

Çıyanlar (Chilopoda), çok hızlı hareket eden, uzun vücuda sahip, eklembacaklılar şubesine ait bir Çok bacaklılar sınıfı. İri türleri zehirlidir,[1][2] birçoğu dişleri küçük olduğundan deriyi delemez, Antarktika dışında her yerde yaşarlar. Arılarda olduğu gibi şahdamar, göz gibi organlar sakınılmalıdır, ısırılan yere buz konulmalıdır. Boyları 1 mm ile 30 cm arasında değişir. Akrep, örümcek ve küçük böcekleri yiyerek beslenir.

Tesbih böceğinin bir akrabası olup, daha yavaş ve zararsız olan diğer çöpçül kırkayaklarda (Diplopoda) her boğumda iki çift bacak varken, Çıyanlarda da bir çift bacak olması ikisini ayırt eder. Etçil beslenen çıyanlar utangaç olsa da tehdit esnasında ısırabilmesine karşın kırkayaklar ise genel kanının aksine sokmaz ve ısırmaz, dokunulduğunda veya tehlike sezince hemen kıvrılıp ölü taklidi yapar.

Tropik iklimlerdeki çıyanlar en fazla 30 cm olabilirler. Böcek olmaktan çok karides türevi eklem bacaklılardır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Arthropod evolibrary". 6 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2011. 
  2. ^ "Problem Filter.com". 20 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2011. 

Dış bağlantılar

  • http://atshq.org/articles/centipedes.html24 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Çiyanlar16 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • http://www.cut-the-knot.org/language/centipede.shtml5 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Taslak simgesiEklem bacaklılar ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.
Otorite kontrolü Bunu Vikiveri'de düzenleyin
  • GND: 4160805-7
  • LCCN: sh85021859
  • LNB: 000169039
  • NDL: 00567893
  • NKC: ph361968
  • NLI: 987007284971805171