1675

Ovo je članak o godini 1675.

1675 na Wikimedijinoj ostavi

Događaji

5. 1. - Franko-holandski rat: zimska kampanja maršala Turenna u Alzasu - Bitka kod Turckheima je francuska pobeda nad Austrijom i Brandenburg-Pruskom.
januar - Brat Baja Pivljanina Dimitrije (Nikolić) se oženio Anom Janković, Stojanovom sestrom^[1]^[2].
6. 2. - Nicolò Sagredo je novi mletački dužd (do 1676).

april - Ponesen burom, engleski kapetan Anthony de la Roché naišao na otok Južnu Georgiju (prvo kopno otkriveno iza Antarktičke konvergencije.
12. 6. - Mladi Viktor Amadeus II postaje vojvoda Savoje, regentkinja mu je majka Marie-Jeanne.
20. 6. - Počinje tzv. Rat kralja Filipa između naseljenika i Indijanaca u Novoj Engleskoj.
28. 6. - Skonski rat: Bitka kod Fehrbellina je pobeda Brandenburg-Pruske nad Šveđanima.
jun - Položen kamen-temeljac Katedrale Svetog Pavla u Londonu - arhitekta Christopher Wren, gradnja uglavnom dovršena 1708.
jun - Jacob Spon i Sir George Wheler putuju iz Venecije u Carigrad, Spon će opisati dalmatinsku obalu i spomenike.

27. 7. - Bitka kod Salzbacha je francuska pobeda, ali poginuo maršal Henri de La Tour d'Auvergne, vicomte de Turenne.
2. 8. - Završena Portugalska sinagoga u Amsterdamu.
10. 8. - Kralj Čarls II položio kamen-temeljac Griničke opservatorije (prvi kraljevski astronom je John Flamsteed, postavljen u martu).
11. 8. - Bitka kod Konzer Brücke: carska pobeda nad Francuzima, zarobljen maršal François de Créquy - opasnost od invazije Francuske.
24. 8. - Poljsko-turski rat (1672–76): kralj Jan III Sobieski odnosi pobedu kod Lavova nad mnogobrojnijim Turcima.

15. 9. - Počinje Bremensko-verdenska kampanja - severni Nemci i Danci protiv Šveđana.
20. 9. - 11. 10. - Neuspešna turska opsada Trembowle (Terebovlje).
11. 11. - Mogulske vlasti pogubile sičkog Guru Tegh Bahadura jer se ni nakon mučenja nije hteo preobratiti na islam; nasleđuje ga mladi sin Guru Gobind Singh (do 1708), poslednji od deset živih gurua.
11. 11. - Gottfried Leibniz upotrebio diferencijalni račun.
21. 11. - Smrću vojvode Georga Wilhelma, Legnička Kneževina u Šleziji dolazi pod direktnu habsburšku vlast.

Bosanski katolici se žale na Porti da im pećki patrijarh i pravoslavne vladike traže novac i teraju da čitaju jevanđelje po njihovom obredu - posredstvom Dubrovčana, sultan ih uzima u zaštitu^[3]. Inače, u Bosni je ostalo osam franjevačkih samostana (krajem 16. st. bilo ih je četrnaest), broj vjernika je opao sa 80 na 70 tisuća^[4].
Zatvoren bivši lepavinski arhimandrit Simeon Kordić, koji je podsticao Srbe na pobunu protiv unijatskog episkopa Zorčića (pogubljen sledeće godine); neki kaluđeri kažnjeni zbog odbijanja unije, drugi pobegli u Tursku^[5].
Andrija Zmajević završio "Ljetopis crkovni".
Turci traže od raje u Sremu da im izrade kola i brodove za rat^[6].
1675-77 - Đorđe Branković je poslanik erdeljskog kneza na Porti^[7].
Cassini ustanovio da je Saturnov prsten zapravo više manjih prstena.
Tito Livio Burattini predložio univerzalni sistem mera, uključujući metro cattolico ("univerzalni metar") od današnjih 994 mm.
U Francuskoj otkrivena trovačica Madame de Brinvilliers - dve godine kasnije izbija Afera otrova.
Delo Pia Desideria Philippa Spenera označava početak pijetizma unutar luteranizma.
Kapitulacije Osmanskog carstva: trgovački ugovor sa Engleskom, prvi put formalizovana funkcija dragomana (tumača).

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1675.

13. 2. - Ignjat Đurđević - Đorđić, dubrovački književnik i historičar († 1737)
28. 2. - Guillaume Delisle, kartograf († 1726)
31. 3. - Prospero Lorenzo Lambertini, papa Benedikt XIV. († 1758)
1. 6. - Scipione Maffei, arheolog († 1755)
14. 7. - Claude Alexandre de Bonneval, vojnik u austrijskoj pa osmanskoj vojsci († 1747)
18. 8. - Anselmo Banduri, povjesničar († 1743)
15. 9. - Vahtang VI, gruzinski vladar († 1737)
21. 10. - Higashiyama, japanski car († 1710)
? - Carlo Bartolomeo Rastrelli, skulptor i arhitekta († 1744)

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1675.

26. 1. - Domenico II Contarini, mletački dužd (* 1585)
10. 2. - Ivan Belostenec, jezikoslovac, leksikograf (* ca. 1594)
18. 5. - Jacques Marquette, misionar i istraživač (* 1637)
12. 6. - Karlo Emanuel II, vojvoda Savoje (* 1634)
27. 7. - Henri de La Tour d'Auvergne, vicomte de Turenne, maršal Francuske (* 1611)
27. 10. - Gilles de Roberval, matematičar (* 1602)
11. 11. - Guru Tegh Bahadur, 9. guru Sika (* 1621)
30. 11. - Cecil Calvert, 2nd Baron Baltimore, prvi guverner Marylanda (* 1605)
15. 12. - Johannes Vermeer, slikar (* 1632)
? - Džore Palmotić, pjesnik i dramatičar (* 1606)

↑ Istorija s. n., 424
↑ Stojan Mitrović Janković (oko 1636—1687) Arhivirano 2015-04-28 na Wayback Machine-u, riznicasrpska.net
↑ Ćorović, Vladimir Verski pokreti, rastko.rs
↑ Historija n. J., 596-7
↑ Istorija s. n., 485
↑ Historija n. J., 534
↑ Historija n. J., 821

Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5