Zespół dworski w Szczurowej

Pałac Kępińskich w Szczurowej

nr rej. A-166 z 22.11.1978
Państwo	Polska
Miejscowość	Szczurowa
Adres	Rynek 2, 32-820 Szczurowa
Typ budynku	pałac
Styl architektoniczny	eklektyzm, neogotyk
Rozpoczęcie budowy	1854
Ukończenie budowy	1860
Pierwszy właściciel	Anastazja Kępińska, Jan Kępiński
Położenie na mapie gminy Szczurowa Pałac Kępińskich w Szczurowej
Położenie na mapie Polski Pałac Kępińskich w Szczurowej
Położenie na mapie województwa małopolskiego Pałac Kępińskich w Szczurowej
Położenie na mapie powiatu brzeskiego Pałac Kępińskich w Szczurowej
50°07′11,2″N 20°38′17,4″E/50,119778 20,638167
Multimedia w Wikimedia Commons

Zespół dworski w Szczurowej, nazywany też pałacem Kępińskich^[1] – XIX wieczny eklektyczny pałac o cechach neogotyckich, wzniesiony w latach 1854-1860 w miejscowości Szczurowa jako siedziba jej właścicieli – Anastazji i Jana Kępińskich^[1]. W 1978 dwór wraz z otaczającym go parkiem i ogrodzeniem z bramkami wpisany został do rejestru zabytków^[2].

Historia

Budowa pałacu rozpoczęła się w 1854 roku na polecenie ówczesnych właścicieli Szczurowej - Anastazji i Jana Kępińskich, herbu Niesobia. Za projekt budynku odpowiadał prawdopodobnie krakowski architekt Filip Pokutyński^[1][3], choć niektóre źródła przypisują jego autorstwo Feliksowi Księżarskiemu^[3][4]. Pałac ukończono w 1860 roku^[1].

Po śmierci Jana w 1897, pałac przeszedł w ręce jego bratanka - Aleksandra. W czasie I wojny światowej posiadłość została opuszczona - 1 października 1914 roku Aleksander Kępiński wraz z żoną Alojzą i synem Antonim wyemigrowali do Wiednia, gdzie zamieszkali w centrum miasta przy reprezentacyjnej ulicy Mariahilferstrasse(inne języki)^[5].

Co najmniej od 1932 roku w pałacu znajdował się jeden z trzech w Szczurowej telefonów^[6].

Ostatnią właścicielką majątku była żona Aleksandra – Alojza zd. Schmitt, która jednak po II wojnie światowej utraciła pałac i ziemie na skutek reformy rolnej^[1]. Przedwojenne wyposażenie pałacu nie zachowało się do dnia dzisiejszego; zaginęło lub zostało rozkradzione po wojnie. Alojza aż do swojej śmierci w 1959 roku mieszkała na plebanii parafii św. Bartłomieja Apostoła w Szczurowej^[1].

Po 1945 roku obiekt przejęty został przez Państwowy Fundusz Ziemi i wykorzystywany był jako siedziba liceum ogólnokształcącego, szkoły rolniczej, ośrodka zdrowia i gminnego ośrodka kultury^[3]. Obecnie w pałacu mieści się Biblioteka Publiczna, a park wykorzystywany jest do organizacji wydarzeń kulturalnych takich jak "Krakowski Wianek"^[3][7].

W latach 1969-1974 trwała gruntowna renowacja obiektu, w tym remont więźby dachowej i stropów^[3]. Restauracja obiektu kontynuowana była także w latach 10. XXI wieku, natomiast na początku 2020 roku rozpoczęto konserwację zabytkowej polichromii sufitowej w południowo-wschodniej części pałacu^[8].

Architektura

Pałac

Jest to budynek eklektyczny o cechach neogotyckich^[1]. Bryła zbudowanego na rzucie prostokąta pałacu jest asymetryczna - budynek jest parterowy z piętrowym ryzalitem od wschodniej strony. Pałac wybudowany jest cegły, otynkowany i pokryty białą farbą. Dwuspadowe dachy budowli pokryte są dachówką^[1][3]. Od frontu do pałacu przylega taras, na którym mieści się jedno z trzech oficjalnych wejść do środka; do pozostałych dwóch - na północnej i wschodniej ścianie budynku prowadzą schody z kamiennymi rzeźbami lwów. Oprócz nich pałac posiadał również wejście dla służby, które obecnie prowadzi do Biblioteki Publicznej^[1]. Na fasadzie nad północnymi drzwiami znajdują się odnowione herby fundatorów posiadłości: herb Jana Kępińskiego - Niesobia - i Anastazji Kępińskiej z domu Chwalibóg - Strzemię^[9].

Jest to budynek dwutraktowy z korytarzami wewnętrznymi rozdzielającymi trakty^[3]. W południowo-wschodniej części pałacu zachowała się sufitowa polichromia figuralna^[8].

Park wraz z ogrodzeniem z bramkami

Pałac otoczony jest przez rozbudowany w głąb działki park z wyznaczonymi alejkami spacerowymi. Od północnej strony ogranicza go okazały staw, za którym znajduje się dawny kompleks folwarczny^[3]. Po zachodniej stronie parku, od strony wejścia dla służby, znajduje się piwniczka lodowa.

Posesję otacza wpisane do rejestru zabytków ogrodzenie z bramkami^[2].

Przypisy