Zamek w Lidzie

nr rej. 411Г000328

Państwo

Białoruś

Obwód

grodzieński

Miejscowość

Lida

Typ budynku

zamek

Inwestor

Olgierd Giedyminowic

Rozpoczęcie budowy

1370-1380

Zniszczono

1710

Odbudowano

lata 20. XX w., po 1982

Pierwszy właściciel

Olgierd Giedyminowic

Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego

Położenie na mapie Białorusi

53°53′08,84″N 25°18′11,23″E/53,885790 25,303120

Multimedia w Wikimedia Commons

Zamek w Lidzie – warowna budowla z XIV wieku znajdująca się w Lidzie.

Historia

Warownia była wzmiankowana w połowie XIV wieku w czasach panowania litewskiego księcia Olgierda, ponieważ przekazał on Lidę we władanie swemu faworytowi Wojdyle. W swojej murowanej postaci zamek przypuszczalnie został zbudowany przez Olgierda około lat 1370-1380 razem w zamkami w Miednikach i Krewie^[1]. Po śmierci Olgierda zamek stał się własnością jego syna Jagiełły. W 1392 książę Witold przy pomocy Krzyżaków zdobył zamek. W 1394 zamek był oblegany ponownie przez Krzyżaków, tym razem jednak bezskutecznie.

W 1406 zamek był oblegany przez księcia smoleńskiego Jerzego Światosławicza. W 1433 podczas buntu przeciwko Zygmuntowi Kiejstutowiczowi zamek obległ książę Świdrygiełło. W 1422 na zamku w Lidzie przebywał król Władysław Jagiełło z poślubioną w Nowogródku księżniczką Zofią Holszańską. W 1506 pod zamkiem zebrały się wojska polskie i litewskie, które następnie pokonały Tatarów krymskich w bitwie pod Kleckiem.

Podczas wojny polsko-rosyjskiej w roku 1659 zamek szturmowały wojska moskiewskie. Zamek najbardziej ucierpiał w roku 1710, gdy spaliły go szwedzkie wojska Karola XII podczas III wojny północnej. Po 1791 roku, gdy zostało spalone miasto, rabunkowo zaczęto rozbierać zamek na materiał budowlany. Podczas powstania w 1794 na zamku doszło do starcia pomiędzy wojskami Tadeusza Kościuszki i wojskami rosyjskimi. W latach 20. XX wieku miejscowe polskie władze zaczęły zamek odbudowywać. Na dziedzińcu zamkowym znajdowało się boisko przysposobienia wojskowego^[2]. Obecnie prace rekonstrukcyjne są kontynuowane od 1982 roku. Po 2007 roku zrekonstruowano m.in. wieżę i drewnianą galerię obronną ciągnącą się wzdłuż korony murów ze strzelnicami. W jednej z wież mieści się muzeum.

Architektura

Lida należy do tego samego typu zamków kasztelowych co Krewo czy Miedniki. Zamek ma kształt czworoboku o wymiarach 93,5 x 83,45 x 80 x 84 m, z dwoma narożnymi wieżami o 5 kondygnacjach. Wjazd znajdował się przez most zwodzony od strony wschodniej obok wieży. Mury miały grubość od 1,5 do 2 metrów i wysokość około 12-15 metrów. Zwieńczone były krenelażem.

Galeria

Zamek przed 1913 r.
Wejście na zamek w latach 20. XX wieku
Prezydent Ignacy Mościcki oraz wojewoda Beczkowicz na zamku, październik 1929 r.
Ćwiczenia w lipcu 1939 r.
Wieża narożna
Dziedziniec
Dziedziniec
Wykusz latrynowy
Brama zamkowa
Zamek w 2007 r.
Zamek widziany od strony jeziora

Bibliografia

Polak Tadeusz, Zamki na kresach: Białoruś, Litwa, Ukraina, Pracownia Badań i Konserwacji Obiektów Zabytkowych, Wydawnictwo „Pagina”, Warszawa 1997, s. 151. ISBN 83-86351-11-X

Przypisy

↑ Aleksandras Vaskelis, Dainius Balciunas „Lokacja średniowiecznego miasta w Kownie”, [w:] „Procesy lokacyjne w Europie Środkowo-Wschodniej”, Wrocław 2006, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, s.412
↑ Тарас Щирый: Как Лидский замок при Польше превратили в футбольный стадион. nn.by, 5 kwietnia 2018. [dostęp 2020-05-26]. (ros.).

Linki zewnętrzne

Zamek w Lidzie na belarus.by
Zamek w Lidzie // Wandalin Szukiewicz, Ziemia. Warszawa, 18 listopada 1911. Rok II. Nr 46. ss. 748-749.
Archiwalne widoki zamku w bibliotece Polona

Dwory, pałace i zamki na Białorusi

Obwód brzeski

Dwory	Biżerewicze ∅ Duboja Hremiacze Hruszowa ∅ Hruszówka Iwacewicze Kobryń Mereczowszczyzna Nacza Piaski Perkowicze Sawejki Siehniewicze Telechany Worocewicze Zaosie
Pałace	Pałac Kosów Mańkowicze ∅ Mołodów ∅ Paulinowo Prużana Albrechtów (Pińsk) Połoneczka Pińsk Porzecze ∅ Różana Skoki Telechany ∅ Wistycze ∅ Wołczyn ∅ Wysokie
Zamki	Brześć ∅ Lachowicze ∅ Kamieniec Wysokie Litewskie

Obwód grodzieński

Dwory	Aleksandrowszczyzna Białe Błota Bogudzięki Borki Brakowo (Świsłocz) Choćkowce Dziergiele Gniezno Golnie ∅ Grodno – Poniemuń Gurnofel Indura Kaszubińce Kościeniewo Lebioda ∅ Lipniszki ∅ Liszki Łunna ∅ Massalany Mesztowicze Możejków Niedźwiadka Wielka Nowogródek Parchimowce ∅ Podhorodno ∅ Podorosk Radziwiłłki Skidel ∅ Słonim Świsłocz Wiszniewo ∅ Zyburtowszczyzna
Pałace	Berdówka Dereczyn Grodno – Pałac Augustówek ∅ Grodno – Batorówka Grodno – Browar Grodno – Pałac Chreptowiczów Grodno – Pałac Czetwertyńskich Grodno – Nowy Zamek Grodno – Pałac Massalskich Grodno – Pałac Ogińskich ∅ Grodno – Pałac Radziwiłłów ∅ Grodno – Stanisławówka Grodno – Pałac Tyzenhauza ∅ Grodno – Pałac wiceadministratora Grodno – Pałac wicegubernatora Lebiodka (Hołowiczpole) Jabłonów ∅ Kraski Mosty Prawe Murowana Brzostowica Murowana Oszmianka Nowogródek ∅ Obryń Roś ∅ Słonim (Albertyn) Słonim – Pałac Ogińskich ∅ Szczorsy Szczuczyn Świack Tarnowszczyzna Teolin ∅ Worniany ∅ Zalesie Zdzięcioł Żemłosław Żołudek Żyrmuny
Zamki	Gieranony Gojcieniszki Grodno – Stary Zamek Holszany Krewo Lida Mir Nowogródek

Obwód homelski

Dwory	Chojniki ∅ Dereszewicze (Sławińsk) ∅ Starogród ∅ Wyków ∅
Pałace	Barbarów ∅ Chalcz Chojniki Demianki Hołowczyce Homel – Domek myśliwski Homel Korzeniówka Krasny Brzeg Narowla
Zamki	Homel

Obwód miński

Dwory	Annopol ∅ Błoń Domatkanowice Dzierżynowo Hołynka ∅ Hrozówek Iwieniec Janowicze Kobylnik (Narocz) ∅ Komarowo Kraśniany ∅ Lubań Nowe Pole Nowy Dwór Stajki ∅ Starzynki Strzałkowo Szemetowszczyzna ∅ Ubiel Wiszniew Wołma
Pałace	Berezyna Dukora Gródek Ostroszycki ∅ Hrozów Ignatycze (Kalinina) Kuchcice ∅ Łohojsk Łuszczyki Nadniemen Przyłuki Radziwiłłmonty Rawanicze Ruczyca (Hanuta) ∅ Siemków Snów Stańków pod Mińskiem Śmiłowicze Wołożyn
Zamki	Kleck ∅ Nieśwież Zasław

miasto Mińsk

Dwory	Łoszyca (Mińsk) Mińsk
Pałace	Mińsk – Pałac Przeździeckich Mińsk – Pałac Sapiehów ∅ Mińsk – Pałac Wańkowiczów
Zamki	Mińsk ∅

Obwód mohylewski

Dwory	Anielin ∅ Bolin ∅ Jaźwin ∅ Łuczyce ∅ Masalszczyzna ∅ Wiszenka ∅
Pałace	Bacewicze ∅ Bobrujsk Daszkówka Żylicze k. Dobośni Hrudzinawka Krzyczew Mohylew
Zamki	Bychów Hłusk ∅ Krzyczew Świsłocz ∅

Obwód witebski

Dwory	Bardziłowicze ∅ Białe ∅ Biezdziedowicze Boryskowicze Czarnorucze ∅ Czereja ∅ Druck ∅ Druja Dymanów Hołoszewo Hromoszcze ∅ Iwańsk ∅ Janowicze ∅ Nowe Jaśniewicze ∅ Jeziorce Jody ∅ Kamieńpol Kochanowicze ∅ Konstantów ∅ Konstantynów Krykały ∅ Mańkowicze ∅ Mieżów Międzyrzecz ∅ Nacza ∅ Orzechowno Orzechowno Paule ∅ Piszczaława ∅ Pohoszcze Pyszno ∅ Rossony Serenczany ∅ Simonówka (Konstantynowo) ∅ Tabołki ∅ Uchwiszcze ∅ Wierzchów ∅ Widze Łowczyńskie Wielka Czernica ∅ Zapasiszki ∅ Zdrawniewo
Pałace	Bieszenkowicze Bigosów (Wopytnaja) Boczejków ∅ Dubrowna ∅ Duniłowicze ∅ Dziedzinka Hermanowicze Horodziec Jurcewo Justynianów ∅ Laskowicze Leonpol Łuczaj ∅ Łyntupy Mosarz ∅ Norzyca ∅ Obol Opsa Oświeja Połock Połymia Postawy Sitce Smolany ∅ Witebsk Woropajewo ∅
Zamki	Czaśniki ∅ Dryssa (Wierchniedźwińsk) ∅ Dryświaty ∅ Druck ∅ Dzisna ∅ Głębokie ∅ Ikaźń ∅ Lepel ∅ Orsza ∅ Połock ∅ Smolany Suraż ∅ Ułła ∅ Witebsk ∅