Wilhelm Heerde

Wilhelm Heerde
Ilustracja
Wilhelm Heerde (ok. 1925)
Data i miejsce urodzenia

21 września 1898
Prudnik

Data i miejsce śmierci

23 października 1991
Evessen

Zawód, zajęcie

rzeźbiarz, polityk

Partia

NSDAP

Odznaczenia
Krzyż Żelazny (1813) II Klasy Czarna odznaka za rany (Cesarstwo Niemieckie) Odznaka Złota Partii (III Rzesza)
Multimedia w Wikimedia Commons

Wilhelm Heerde (ur. 21 września 1898 w Prudniku, zm. 23 października 1991 w Evessen) – niemiecki rzeźbiarz i polityk, poseł do Reichstagu z ramienia NSDAP, członek SA, dyrektor Staatliche Kunstgewerbeschule Krakau.

Życiorys

Urodził się w Prudniku na Górnym Śląsku. Uczęszczał do szkół w Wartenbergu w Prusach Wschodnich oraz w Smołdzińskim Lesie, a następnie do gimnazjum humanistycznego w Akwizgranie oraz do gimnazjów w Koronowie i Schwedt. W maju 1915 Heerde zgłosił się na ochotnika do 53 Pułku Artylerii Polowej w Bydgoszczy, z którym wziął udział w I wojnie światowej. W czasie wojny, podczas której walczył w Rosji i we Francji, był dwukrotnie raniony. Został odznaczony Krzyżem Żelaznym II klasy i Odznaką za Rany.

Od stycznia do listopada 1919 Heerde należał do Freikorpsu (Freiwilliges Landesjägerkorps i Gwardyjska Dywizja Strzelców Konnych), z którym brał udział w tłumieniu powstania Związku Spartakusa w Berlinie, Halle i Brunszwiku. W latach 1921–1922 zajmował się rolnictwem w prowincjach Śląsk i Saksonia. Od 1922 do 1927 studiował przez dziesięć semestrów malarstwo i rzeźbiarstwo w Kilonii, w Bauhausie w Weimarze oraz we Wrocławiu. Odbył podróże studyjne do Holandii i Włoch. Następnie pracował jako praktykujący artysta w pracowniach malarskich i rzeźbiarskich.

Został członkiem NSDAP w lutym 1927 (numer członkowski 56,403). W lipcu 1929 Heerde wstąpił również do Sturmabteilung (SA), gdzie w marcu 1934 roku osiągnął stopień Brigadeführera.

W wyborach parlamentarnych w 1932 Heerde został wybrany na posła do Reichstagu z ramienia NSDAP w okręgu wyborczym nr 7 (Breslau). W wyborach w marcu 1933 nie udało mu się utrzymać mandatu. W międzyczasie był członkiem pruskiego Landtagu. W listopadzie 1933 roku Heerde ponownie uzyskał mandat posła do Reichstagu z okręgu wyborczego nr 7. Od marca 1936 reprezentował okręg wyborczy nr 8 (Liegnitz). Posłem pozostał nieprzerwanie do końca dyktatury narodowosocjalistycznej w maju 1945. Do lipca 1935 Heerde dowodził 20 Brygadą SA (Breslau). W lipcu 1935 został postawiony na czele 19 Brygady SA (Görlitz). Po poważnym wypadku samochodowym, 1 sierpnia 1938 przeszedł na emeryturę z pełnoetatowej służby w SA, po czym ponownie pracował jako rzeźbiarz.

30 stycznia 1938 Heerde został odznaczony Złotą Odznaką NSDAP[1]. W marcu 1941 został mianowany dyrektorem Państwowej Szkoły Rzemiosła Artystycznego w Krakowie (Staatliche Kunstgewerbeschule Krakau) w Generalnym Gubernatorstwie[2]. Mimo wysokich funkcji partyjnych postawa Heerdego do dziś budzi kontrowersje, gdyż oprócz polskich wykładowców zaangażował on artystów niemieckich spoza oficjalnego nurtu sztuki propagandowej[3], rzeźbiarzy: Roberta Bednorza, związanego z Bauhausem Waltera Merssmanna oraz Otto Beckmanna[4]. Podjął także starania o zatrudnienie szykanowanego przez nazistów modernistycznego architekta Heinricha Lauterbacha[5], co ostatecznie nie doszło do skutku przed likwidacją szkoły. Wobec zaostrzenia polityki w krajach okupowanych od stycznia roku 1943 rozpoczęto zamykanie poszczególnych wydziałów szkoły, która została zlikwidowana 31 marca 1943, dwa miesiące po klęsce stalingradzkiej[6]. Heerde przeniósł się do Wiednia. Stamtąd we wrześniu 1943 wyjechał do Radeburga.

Brak informacji o przejściu przez niego procesu denazyfikacji.

Odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ Klaus D.K.D. Patzwall Klaus D.K.D., Das Goldene Parteiabzeichen und seine Verleihungen ehrenhalber 1934-1944, Norderstedt: Patzwall, 2004, s. 71, ISBN 978-3-931533-50-2 .
  2. ↑ „Powrót Odysa” i Podziemny Teatr Niezależny Tadeusza Kantora w latach 1942–1944, cz. 1. Kraków: Cricoteca, 2007, s. 24. ISBN 83-920117-1-6.
  3. ↑ P. Taranczewski, F. Bunsch. Życie na niby, malowanie na serio. W Kunstgewerbeschule i w wolnym Krakowie. „Wiadomości ASP”. nr 50, s. 10–21, 2010. 
  4. ↑ Otto Beckmann – biografia (niem.). [dostęp 2022-10-07].
  5. ↑ Heinrich Lauterbach – przedstawiciel wrocławskiego modernizmu. [dostęp 2022-10-07].
  6. ↑ „Powrót Odysa” i Podziemny Teatr Niezależny Tadeusza Kantora w latach 1942–1944, cz. 1. T. Kalendarium. Kraków: Cricoteca, 2007, s. 42. ISBN 978-83-61213-00-0.

Bibliografia

  • WillmW. Reupke WillmW., Der Bildhauer Wilhelm Heerde, [w:] HeinzH. Gleitze, HeinzH. Ohlendorf, Heimatkalender für den Landkreis Wolfenbüttel, Schöppenstedt 1958, s. 82–85, OCLC 23370531 .
  • Martin Döring JoachimM.D.J. Lilla Martin Döring JoachimM.D.J., Statisten in Uniform: Die Mitglieder des Reichstags 1933-1945. Ein biographisches Handbuch. Unter Einbeziehung der völkischen und nationalsozialistischen Reichstagsabgeordneten ab Mai 1924, Düsseldorf: Droste, 2004, ISBN 978-3-7700-5254-7 .

Linki zewnętrzne

  • Deputowany do Reichstagu