Wielka księżna Gerolstein

Afisz teatralny

Wielka księżna Gerolstein (także Wielka księżna de Gerolstein, fr. La Grande-Duchesse de Gérolstein) – operetka Jacques’a Offenbacha w dwóch aktach. Libretto zostało napisane przez Henriego Meilhaca i Ludovica Halévy’ego. Prapremiera odbyła się w Paryżu w dniu 12 kwietnia 1867.[1][2]

Treść

Tytułową bohaterką jest księżna Henrietta von Gerolstein zaręczona z księciem Pawłem, lecz zakochana bez pamięci w prostym rekrucie Fritzu. W ciągu krótkiej sceny Fritz zostaje przez księżną awansowany na kaprala, porucznika, kapitana i wreszcie - na generała z pominięciem naczelnego wodza armii Gerolsteinu - generała Buma. Generał Fritz (dzięki pijaństwu wroga) wojnę wygrywa! Wówczas księżna dowiaduje się, że jest on zakochany w wiejskiej dziewczynie - Wandzie. Degraduje go więc z powrotem do rekruta i pada w ramiona dawnego narzeczonego. Generał Bum odzyskuje dawną rangę. Fritz może natomiast poślubić ukochaną Wandę.[1][3][2]

Adaptacja

W miarę upływu utwór tracił na aktualności, stąd był grywany coraz częściej w adaptacjach luźno nawiązujących do oryginału. Dużą popularność zyskała adaptacja autorstwa niemieckiego dramaturga, Ottona Schneidereita. W tej wersji zachowany jest wątek nieodwzajemnionej miłości księżnej do prostego rekruta, jednak całość fabuły osnuta jest wokół zamiany prawdziwej księżnej na szansonistkę, Henriettę Traps.[1]

Wielka księżna Gerolstein w Polsce

Premiera polska odbyła się w Krakowie 11 kwietnia 1874. W okresie powojennym w Polsce przez wiele lat grywana była jedynie adaptacja Ottona Schneidereita (libretto przeł. Roman Niewiarowicz i Artur Tur).[1]

W 2016 r. w Teatrze Muzycznym w Łodzi odbyła się premiera oryginalnej wersji Wielkiej księżnej Gerolstein (reż. Piotr Bikont, libretto przeł. Andrzej Ozga).[4][5][6]

Cenzura

Z uwagi na konotacje polityczne utwór budził zastrzeżenia cenzury:

  • po wojnie francusko-pruskiej Wielka księżna Gerolstein została zdjęta z afisza jako utwór antyfrancuski,
  • cenzura PRL nie zezwalała na wystawiania Wielkiej księżnej Gerolstein w Warszawie ze względu na domniemane aluzje do Katarzyny II Wielkiej.[1][4]

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Wielka księżna Gerolstein, [w:] LucjanL. Kydryński LucjanL., Przewodnik operetkowy. Wodewil, operetka, musical, Wyd. 4, Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1994, s. 422-427, ISBN 83-224-0316-X .
  2. ↑ a b Wielka Księżna Gerolstein, [w:] PiotrP. Kamiński PiotrP., Tysiąc i jedna opera. 2, N-Ż, Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne SA, 2008, s. 32-35, ISBN 978-83-224-0900-8 .
  3. ↑ Wielka księżna Gerolstein [online], Operomania [dostęp 2023-06-15] .
  4. ↑ a b PiotrP. Olkusz PiotrP., Oglądajcie Offenbacha [online], Teatralny.pl, 10 października 2016 [dostęp 2023-06-15] .
  5. ↑ AdamA. Czopek AdamA., Księżna Gerolstein, czyli wielkie buum! [online], Maestro, 18 października 2016 [dostęp 2023-06-15] .
  6. ↑ Wielka księżna Gerolstein [online], Teatr Muzyczny w Łodzi [dostęp 2023-06-15] .

Linki zewnętrzne

  • Wielka księżna Gerolstein [w:] Operomania [online] [dostęp 2023-06-15]
  • Wielka księżna Gerolstein (wersja polska na użytek Teatru we Lwowie) [w:] Bibliotece Cyfrowej Polona [online] [dostęp 2023-06-15]