Szymon Syrski

Szymon Adam Syrski (Simeone Adamo de Syrski, ur. 24 października 1824 w Łubnie^[1], zm. 13 stycznia 1882 we Lwowie^[1]) – polski zoolog, profesor zoologii Uniwersytetu Lwowskiego.

Życiorys

Syn Dominika Syrskiego^[2]. Uczęszczał do szkół w Jaśle, Przemyślu i do Gimnazjum św. Anny w Krakowie. Maturę zdał 9 października 1853, następnie studiował medycynę na Uniwersytecie Jagiellońskim w latach 1853/54–1857/58^[2]. Przerwał studia na ostatnim roku chcąc zaciągnąć się do służby lekarskiej w Indiach^[1]. Został jednak urzędnikiem prowadzącym prace niwelacyjne z ramienia wileńskiego oddziału francuskiej spółki budowy kolei żelaznej. W 1859 roku w Londynie, potem w Wiedniu, gdzie kontynuował studia medyczne^[1]. Uzupełniał studia z zoologii w Paryżu. W 1866 otrzymał stanowisko dyrektora Muzeum Historii Naturalnej w Trieście^[1]. Funkcję tę sprawował do 1875 roku. W 1875 powołany na katedrę zoologii Uniwersytetu Lwowskiego. Członek korespondent Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego (1873-1882)^[3].

Prawdopodobnie nie założył rodziny. Zmarł 13 stycznia 1882 roku we Lwowie. Pochowany został na Cmentarzu Łyczakowskim.

Dorobek naukowy

W dorobku naukowym Syrskiego znajdują się prace z dziedziny anatomii porównawczej, opracowania fauny Azji Wschodniej. Był pierwszym który stwierdził u węgorzy rozdzielnopłciowość. Męskie narządy rozrodcze samców węgorzy bywały określane narządami Syrskiego. Odkrył też obupłciowość u strzępielowatych. Zajmował się popularyzacją nauk przyrodniczych i opracował szereg haseł przyrodniczych i medycznych do pierwszego wydania Encyklopedii Orgelbranda.

Wybrane prace

Sulle masse glutinose: osservate nei mesi di Gigno e Luglio 1872 nella parte settentrionale dell'Adriatico. Atti del museo civico di storia naturale di Trieste 6, ss. 14-17, 1874
„Landwirtschaft, Wasserproduktion und die wichtigsten, zu diesen in näherer Beziehung stehenden mineralischen Erzeugnisse in China”. W: Fachmännische Berichte über die österreichisch-ungarische Expedition nach Siam, China und Japan. Stuttgart: J. Maier, 1872
„Landwirtschaft in Japan” W: Fachmännische Berichte über die österreichisch-ungarische Expedition nach Siam, China und Japan. Stuttgart: J. Maier, 1872
Über die Reproductions-Organe der Aale (Mit 2 Tafeln). Sitzungsberichte der kaiserlichen Akademie der Wissenschaften. Mathematisch-naturwissenschaftliche Klasse 69 (1), ss. 315-326, 1874
Degli organi della riproduzione e della fecondazione dei pesci ed in ispecialità delle anguille. Bollettino della Società Adriatica di Scienze Naturali in Trieste 1/2, ss. 10-32, 1875
Discorso sul compito della Società e sulla necessità ed utilità dello studio delle scienze naturali. Bollettino della Società Adriatica di Scienze Naturali in Trieste 1/2, ss. 3-10, 1875
Wypadki poszukiwań odnoszących się do narządów rodnych ryb kostnoszkieletowych. Kosmos 1, ss. 417-455, 1876

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e StanisławS. Zieliński StanisławS., Mały słownik pionierów polskich kolonialnych i morskich : podróżnicy, odkrywcy, zdobywcy, badacze, eksploratorzy, emigranci - pamiętnikarze, działacze i pisarze migracyjni, Warszawa: Inst. Wyd. Ligi Morskiej i Kolonialnej, 1933, s. 521 .
↑ ^a ^b Krzysztof Stopka (red.): Corpus studiosorum Universitatis Iagellonicae 1850/51-1917/18 : S-Ś. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2014 ISBN 978-83-7638-418-4 s. 738
↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1873, s. 519; 1874, s. 563; 1875, s. 567; 1876, s. 576; 1877, s. 552; 1878, s. 540; 1879, s. 536; 1880, s. 543; 1881, s. 559; 1882, s. 561;

Bibliografia

Włodzimierz Kinastowski: „Syrski Szymon” W: Stanisław Feliksiak (red.): Słownik biologów polskich. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987 ss. 517–518
Kinastowski W. Szymon Syrski (1829–1882). Wszechświat 10, ss. 253–255, 1972
Robert Towarnicki. Szymon Syrski mało znany zoolog polski w 90 rocznicę śmierci. Przegląd Zoologiczny 18 (1), ss. 7–24, 1974
Agata Barzycka: „Syrski Szymon Adam (1829-1882)” w: Polski Słownik Biograficzny, T. 46, Warszawa-Kraków 2009-2010, z. 189
Georg Pilleri: Simeone Adamo de Syrski, (1829-1882): il Museo civico di storia naturale Ferdinando Massimiliano, la Società adriatica di scienze naturali, la Stazione zoologica di Trieste. Hirnanatomischen Institute, 1980
dr Szymon Syrski. Czas 13 (17 stycznia 1882)
„Syrski, Szymon Adam von (1829–1882), Zoologe” W: Österreichisches Biographisches Lexikon 1815-1950, Bd. 14 (Lfg. 63, 2012), s. 96