Setomaa

Setomaa (est. Setumaa; ros. Сетумаа, seto Setomaa) – region na południowym wschodzie Estonii, zamieszkany przez grupę etniczną Setu, mówiącą językiem setuskim. Obejmuje miejscowości z prowincji Võru, w tym gminę Setomaa ze swoim centrum w Värska^[1].

Historyczne ziemie Setomaa leżą zarówno w Estonii, jak i w Rosji (granica przebiega m.in. przez jezioro Pejpus). Religijne i kulturalne centrum Setomaa, Pieczory (est. Petseri), od 1920 r. do 1944 r. znajdowało się w Estonii, obecnie znajduje się po stronie rosyjskiej. W 1944 r. 75% terenów trafiło w granice Rosji^[1]. Od 1991 r., gdy Estonia odzyskała niepodległość, toczyły się dyskusje pomiędzy Rosją a Estonią na temat ponownego ustalenia granic, jednak bez rezultatów^[2]. Miejscowa ludność (w tym dzieci) przez lata przemieszczała się często pod drutami kolczastymi, by dostać się do miejsc pochówku bliskich, do szkoły, czy domów członków rodzin^[3][4].

Rosyjska część Setomaa obejmuje współcześnie Rejon pieczorski w obwodzie pskowskim i jest większa niż po stronie estońskiej.

Na mapach wydawanych w Estonii do tej pory zaznaczone są dwie granice – oficjalnie uznawana przez społeczność międzynarodową (wytyczanie granic zakończono w 1996 r.^[5]) oraz ta, która traktuje całość ziem Setomaa jako jedną jednostkę geograficzną należącą do Estonii, czyli zgodnie z ustaleniami traktatu pokojowego z Tartu z 1920 r.^[3] Odcinek jest jedyną zewnętrzną granicą Unii Europejskiej bez zatwierdzonej umowy^[6].

W Setomaa znajdują się muzea regionalne (m.in. w Obinitsa i Värska), region ma od 2003 r. własną flagę, hymn, wydawana jest gazeta w języku setuskim, a liczne zespoły folklorystyczne czy organizacje podtrzymują tożsamość regionu, promując go w kraju i za granicą^[7]. Ponieważ Setu wyznają prawosławie^[8], w Setomaa znajdują się także cerkwie: po estońskiej stronie np. w Värska^[9] i w Obinitsa^[10], po rosyjskiej – w Petseri, gdzie odbywają się nabożeństwa w języku estońskim^[11].

Galeria

• 
  Monaster Pskowsko-Pieczerski w Pieczorach
• 
  Cerkiew w Värska
• 
  Zespół folklorystyczny w tradcyjnych setuskich strojach
• 
  Granica w miejscowości Saatse
• 
  Jezioro Pejpus
• 
  Wieś Võõpsu – 1912 r.
• 
  Zabawa weselna w Setomaa – 1912 r.

Przypisy