Ratusz w Jarosławiu
![]() | |||
![]() | |||
Państwo |
| ||
---|---|---|---|
Województwo | |||
Miejscowość | Jarosław | ||
Adres | Rynek 1 | ||
Typ budynku | ratusz | ||
Styl architektoniczny | neorenesans | ||
Kondygnacje | 4 | ||
Ukończenie budowy | k. XV w.[1] | ||
Ważniejsze przebudowy | 1625, 1782, 1852, 1895–1896, 1900, 1909 | ||
Położenie na mapie Jarosławia ![]() | |||
Położenie na mapie Polski ![]() | |||
Położenie na mapie województwa podkarpackiego ![]() | |||
Położenie na mapie powiatu jarosławskiego ![]() | |||
![]() | |||
|
Ratusz w Jarosławiu – zabytkowy neorenesansowy budynek znajdujący się pośrodku Rynku w Jarosławiu.
Historia
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Ratusz_Jaros%C5%82aw_1880.jpg/220px-Ratusz_Jaros%C5%82aw_1880.jpg)
Pierwsza wzmianka o ratuszu w Jarosławiu pochodzi z końca XV w. – był on prawdopodobnie drewniany, gotycki, spłonął podczas pożaru w 1600 r. Na jego miejscu wzniesiono nowy, murowany ratusz, który w 1625 r. po kolejnym pożarze został odbudowany w stylu późnorenesansowym[2] lub barokowym[3]. Był wzniesiony na planie kwadratu z podcieniami[2].
W 1782 r. Austriacy wyburzyli jedno[3] piętro, w latach 1782–1852 w ratuszu znajdowały się magazyny wojskowe[4]. W 1852 r. budowlę odkupiło miasto, według projektu Antoniego Lamasche[3] odnowiono ją i nadano jej cechy neogotyku angielskiego[4][2], a w latach 1895–1896[4] według projektu Franciszka Dolińskiego[3] dobudowano rozebrane piętro oraz górną część wieży, całemu obiektowi nadając charakter neorenesansowy[2].
W 1900 roku od strony wschodniej do budynku dobudowano areszt, a w 1909 r. dobudowane zostało skrzydło zachodnie[5]. Autorem projektu elewacji był Teodor Talowski[3]. Od zakończenia II wojny światowej w ratuszu ponownie mieści się siedziba Urzędu Miasta[4].
Badania architektoniczne wykazały, że najstarsza część obecnie istniejącego budynku pochodzi z XVII w.[4]
Architektura
Budynek na planie prostokąta z zaokrąglonymi narożami, wzniesiony z cegły. Czterokondygnacyjny (ostatnią kondygnacją jest mezzanino) i częściowo podpiwniczony. Gotyckie piwnice nakryte są sklepieniami kolebkowymi i kolebkowymi z lunetami. Układ wnętrz dwuipółtraktowy[3].
Elewacje frontowa (południowa) oraz północna są ośmioosiowe, zdobione pasowym boniowaniem. Wejście główne znajduje się w elewacji frontowej, w płytkim ryzalicie[3].
Elewacja zachodnia jest pięcioosiowa, z wejściem ujętym w kolumnowy portal i balkonem na drugim piętrze. Elewacja wschodnia trzyosiowa[3], z parterową dobudówką przykrytą schowanym za attyką dachem pulpitowym[6].
Dach ratusza jest czterospadowy, z wieżą zegarową krytą hełmem[3]. Zegar do niej został wykonany w pracowni Richarda Liebinga w Wiedniu, w 1896 r.[2]
Powierzchnia użytkowa budynku wynosi 3 200 m², kubatura liczy 10 040 m³[3].
Przypisy
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024 [dostęp 2023-04-22] .
- ↑ a b c d e Ratusz [online], turystyka.jaroslaw.pl [dostęp 2023-04-27] (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j HalinaH. Jurjewicz HalinaH., Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa, tzw. biała – Ratusz [online], zabytek.pl, październik 1996 [dostęp 2023-04-27] .
- ↑ a b c d e JanuszJ. Dąbrowski JanuszJ., MarekM. Doktor MarekM., AnnaA. Szeliga AnnaA., Atrakcje turystyczne partnerskich miast Orange (Francja) i Jarosławia (Polska), „Geoturystyka”, 1 (2010), s. 15–17 .
- ↑ Dla Turystów » Atrakcje turystyczne » Zabytki » Ratusz [online], www.jaroslaw.pl [dostęp 2023-05-10] .
- ↑ ratusz [online], zabytek.pl [dostęp 2023-05-10] (pol.).