Józef Sołtan

Metropolita kijowski

Kraj działania

Wielkie Księstwo Litewskie

Data urodzenia

ok. 1450

Data śmierci

1521

Biskup smoleński

Okres sprawowania

1494–1507

Metropolita kijowski

Okres sprawowania

1507–1521

Wyznanie

prawosławne

Kościół

Patriarchat Konstantynopolitański

Inkardynacja

Metropolia kijowska

Śluby zakonne

2. poł. XV w.

Prezbiterat

2. poł. XV w.

Chirotonia biskupia

1494

Multimedia w Wikimedia Commons

Józef Sołtan (ur. ok. 1450, zm. 1521^[1]^[2]) – prawosławny biskup smoleński od 1494 r., następnie (od 1507/1508 r.) prawosławny metropolita kijowski, zwolennik unii z Kościołem rzymskim.

Życiorys

W okresie oblężenia Smoleńska w czasie wojny litewsko-moskiewskiej (1500-1503) demonstrował wierność królowi Aleksandrowi, za co otrzymał nadania ziemskie we wsiach Topilec, Baciuty, Piszczewo, które przekazał na ufundowanie monasteru w Supraślu (akt z 11 maja 1506).

Jako metropolita kijowski nie podjął realizacji unii z Rzymem, czemu nie sprzyjał zarówno niepokój ze strony Moskwy, jak i usztywnienie stanowiska Stolicy Apostolskiej, która domagała się, by Rusini przechodzili raczej na obrządek łaciński.

W 1509 r. z jego inicjatywy został zwołany do Wilna (będącego wówczas zwykle rezydencją metropolitów kijowskich) sobór prawosławny podjął wiele decyzji mających podnieść znaczenie Cerkwi w Wielkim Księstwie Litewskim.

Za wstawiennictwem Józefa Sołtana oraz Konstantego Ostrogskiego oraz innych duchownych i świeckich przywódców prawosławia Zygmunt Stary na sejmie w Brześciu 2 lipca 1511 r. wydał przywilej potwierdzający dotychczasowe prawa Cerkwi prawosławnej w Wielkim Księstwie Litewskim i w Królestwie Polskim. Duchowni prawosławni zostali także wyjęci spod jurysdykcji świeckich urzędników.

Przypisy

↑ Митрополит Іосиф (Солтан). Інститут історії України НАН України. [dostęp 2016-07-08]. (ukr.).
↑ Lub w 1522: ЙОСИФ II Солтан. Інститут історії України НАН України. [dostęp 2016-07-08]. (ukr.).

Prawosławni metropolici Kijowa

Podporządkowani Patriarchatowi Konstantynopolitańskiemu	Teofilakt (988–1018) Michał (988–992 ?) Leoncjusz, (lata 90. X wieku) Jan (1018–1035) Teopempt (1035–1051) Hilarion (ok. 1051 – ok. 1054) Efrem (ok. 1054–1061) Jerzy (1062–1076) Jan II (1077–1089) Jan III (1090–1091) Efrem II (1091–1093) Mikołaj (1093–1104) Nikifor (1104–1122) Nikita (1122–1126) Michał II (1128–1147) Klemens (1147–1156) Konstanty I (1156–1159) Teodor (1160–1163) Jan IV (1163–1166) Konstanty I (1167–1170) Michał III, 1171–1173 Jan V (1174–1179) Konstanty III (1179–1183) Nikifor II (1183–1201) Mateusz (1201–1220) Cyryl (1224–1233) Józef (1236–1242) Piotr I (1243–1247) Cyryl II (1247–1281) Maksym (1283–1305) Piotr II (1305–1326) Teognost (1328–1353) Aleksy (1354–1377) Cyprian (1377–1406) Focjusz (1408–1415) Grzegorz (1415–1419) Focjusz, 1419–1431 Gerazym (1433–1435) Izydor, 1437–1447 Jonasz, 1448–1458 Grzegorz II, 1458–1473 Mizael (1475–1480) Symeon (1480–1488) Jonasz II (1489–1494) Makary (1495–1497) Józef II (1499–1501) Jonasz III (1502–1507) Józef III (1507–1521) Józef IV (1522–1534) Makary II (1534–1556) Sylwester I (1556–1567) Jonasz IV (1568–1577) Eliasz (1577–1579) Onezyfor Dziewoczka (1579–1588) Michał Rahoza (Rahoża) 1588–1596 Hiob (Borecki) (1620–1631) Izajasz (Kopiński) (1631–1632) Piotr Mohyła (1632–1647) Sylwester Kossow (1647–1657)
Rezydujący w Czehryniu, nieuznani przez lewobrzeżną starszyznę kozacką	Dionizy Bałaban (1657–1663) Józef Nielubowicz-Tukalski (1663–1676) Antoni Winnicki (1663–1679)
Piastujący urząd metropolity w Kijowie i na lewobrzeżnej Ukrainie	Łazarz (Baranowicz) (1659–1661) Metody (Filimonowicz) (1661–1668) Łazarz (Baranowicz) (1670–1685)
Podporządkowani bezpośrednio Patriarchatowi Moskiewskiemu	Gedeon (Czetwertyński) (1686–?) Warłaam (Jasiński) (1690–1707) Joazaf (Krokowski) (1708–1718) Warłaam (Wonatowicz) (1722–1730) Rafał (Zaborowski) (1731–1747) Tymoteusz (Szczerbacki) (1748–1757) Arseniusz (Mohylański) (1757–1770) Gabriel (Kremenecki) (1770–1783) Samuel (Mysławski) (1783–1796) Hieroteusz (Malicki) (1796–1799) Gabriel (Bănulescu-Bodoni) (1799–1803) Serapion (Aleksandrowski) (1803–1822) Eugeniusz (Bołchowitinow) (1822–1837) Filaret (Amfitieatrow) (1837–1857) Izydor (Nikolski) (1858–1860) Arseniusz (Moskwin) (1860–1876) Filoteusz (Uspienski) (1876–1882) Platon (Gorodiecki) (1882–1891) Joannicjusz (Rudniew) (1891–1900) Teognost Lebiediew (1900–1903) Flawian (Gorodiecki) (1903–1915) Włodzimierz (Bogojawleński) (1915–1918)
W jurysdykcji Patriarchatu Moskiewskiego, w Egzarchacie Ukraińskim	Antoni (Chrapowicki) (1918–1919) Michał (Jermakow) (1924–1929) Dymitr (Werbycki) (1930–1932) Sergiusz (Griszyn) (1932–1934) Konstantyn (Diakow) (1934–1937) Mikołaj (Jaruszewicz) (1941–1944) Jan (Sokołow) (1944–1964) Joazaf (Leluchin) (1964–1966) Filaret (Denysenko) (1966–1990)
W jurysdykcji Patriarchatu Moskiewskiego, w Ukraińskim Kościele Prawosławnym Patriarchatu Moskiewskiego	Filaret (Denysenko) (1990–1992) Włodzimierz (Sabodan) (1992–2014) Onufry (Berezowski) (od 2014)
Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Kijowskiego	Filaret (Denysenko) (1995–2018)
W jurysdykcji Kościoła Prawosławnego Ukrainy	Epifaniusz (Dumenko) (od 2018)