Dysymilacja

Dysymilacja (łac. dissimilis „niepodobny”), odpodobnienie, rozpodobnienie – proces fonetyczny, w wyniku którego wytwarzają się lub powiększają różnice pomiędzy głoskami w obrębie jakiegoś odcinka wypowiedzi^[1] , a więc głoski te stają się mniej podobne do siebie^[2] .

Przykłady dysymilacji^{[1] [2] [3]} :

• łac. arbore (klas. łac. arbor) > hiszp. árbol „drzewo” (r…r > r…l)
• łac. libellum (klas. łac. libella) > hiszp. nivel „poziom” (l…l > n…l)
• pol. lekki > dialektalnie letki (kk > tk)
• prasłowiańskie *pletti > *plesti „pleść” (tt > st)
• pol. chrzan > dialektalnie krzan (chrz > krz – sekwencja dwu spółgłosek szczelinowych przekształca się w połączenie: spółgłoska zwarta + spółgłoska szczelinowa, a więc powiększa się różnica między dźwiękami)

Dysymilacja może dotyczyć zarówno głosek bezpośrednio ze sobą sąsiadujących, jak i oddzielonych innymi głoskami (tzw. dysymilacja na odległość)^[1] [3] .

Procesem przeciwnym do dysymilacji jest asymilacja^[2] .

Przypisy

Bibliografia

• RomanR. Laskowski RomanR., Dysymilacja, [w:] KazimierzK. Polański (red.), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, wyd. 2, Wrocław: Ossolineum, 1999, s. 133, ISBN 83-04-04445-5, OCLC 835934897 .
• Roman Laskowski: Dysymilacja. W: Encyklopedia języka polskiego. Red. Stanisław Urbańczyk. Wyd. drugie, poprawione i uzupełnione. Wrocław – Warszawa – Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991, s. 74–75. ISBN 83-04-029-94-4.
• Dissimilation. W: Lyle Campbell, Mauricio J. Mixco: A glossary of historical linguistics. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2007, s. 48. ISBN 978-0-7486-2379-2.