Dekontaminacja

Dekontaminacja (łac. de- 'od-, wy-'; contaminatio 'zetknięcie; splamienie')^[1] – proces polegający na usunięciu i dezaktywacji substancji szkodliwej (chemikaliów, materiałów radioaktywnych, czynników biologicznych), która zagraża życiu lub zdrowiu organizmu żywego poprzez kontakt bezpośredni lub używane sprzęty. Dekontaminacji poddawani są zarazem ludzie, zwierzęta, jak i środowisko nieożywione (infrastruktura itd.).

Rodzaje dekontaminacji

Dekontaminacja materii nieożywionej

To proces polegający na usuwaniu i zabijaniu drobnoustrojów doprowadzający do tego, że materiały (np. opatrunkowe lub narzędzia) stają się bezpieczne dla zdrowia. Pojęcie to obejmuje:

oczyszczanie
dezynfekcję (wysokiego poziomu)
sterylizację

Wybór metody dekontaminacji zależy od:

rodzaju materiału
stopnia wymaganej dekontaminacji
rodzaju mikroorganizmu
wymaganego czasu odkażania

Dekontaminacja powierzchni ciała (skóry i oczu)

Polega na usunięciu trucizny pozostającej na powierzchni skóry. Realizuje się ją poprzez zdjęcie odzieży i umycie ciała wodą z mydłem lub innym łagodnym detergentem. Oczy dekontaminuje się poprzez kilkuminutowe płukanie oczu. Bardzo ważne jest jak najszybsze wykonanie dekontaminacji powierzchni ciała.

Dekontaminacja przewodu pokarmowego

Wywoływanie wymiotów

Nie wykazano, aby ten sposób leczenia poprawiał wyniki leczenia. Można go wywołać poprzez mechaniczne drażnienie tylnej ściany gardła lub przez podanie środków wymiotnych. Ma sens jedynie w przypadku, gdy nie upłynęło wiele czasu od spożycia substancji toksycznej. Wywołanie wymiotów jest bezwzględnie przeciwwskazane u:

osób nieprzytomnych
osób z drgawkami
w zatruciach:
- środkami żrącymi
- węglowodorami
- rozpuszczalnikami organicznymi
- środkami pieniącymi się.

Płukanie żołądka

Osobny artykuł: Płukanie żołądka.

Podanie węgla aktywowanego

Wskazaniami do podania węgla aktywowanego (Carbo medicinalis) są następujące przypadki:

gdy czas od połknięcia trucizny nie przekracza 60 minut
gdy zachowane są odruchy gardłowe lub gdy chory jest zaintubowany
gdy chory połknął truciznę, którą węgiel adsorbuje, taką jak na przykład:
- amfetamina
- atropina
- benzodiazepiny
- chlorek rtęci
- ergotamina
- fenobarbital
- fenylobutazon
- glikozydy naparstnicy
- kwas acetylosalicylowy
- karbamizepina
- kolchicyna
- opioidy
- strychnina
- sulfonamidy
- trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne.

Węgiel aktywowany podaje się zwykle w ilości 25 - 100 g, natomiast u dzieci w ilości 1 g na kilogram masy ciała. Dawki mogą zostać powtórzone po 2 - 4 godzinach.

Przeciwwskazaniami do podania są:

utrata przytomności lub niebezpieczeństwo jej wystąpienia,
niedrożność lub perforacja przewodu pokarmowego.

Podanie leków przeczyszczających

Nie wykazano, aby ten sposób leczenia przynosił korzyści.

Płukanie całego przewodu pokarmowego

Jest rozważane jako sposób postępowania w przypadku zatrucia żelazem lub tabletkami o przedłużonym działaniu. Podaje się dużą ilość płynów ze środkiem przeczyszczającym przez zgłębnik nosowo-żołądkowy. Przeciwwskazania są identyczne, jak w przypadku podania węgla aktywowanego.