Czubacze

Czubacze
Cracidae[1]
Rafinesque, 1815
Ilustracja
Przedstawiciel rodziny – penelopa zielonawa (Penelope jacquacu)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

grzebiące

Rodzina

czubacze

Rodzaje

10 rodzajów – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Czubacze[2], czubaczowate (Cracidae) – rodzina ptaków z rzędu grzebiących (Galliformes). Obejmuje gatunki lądowe, zamieszkujące Amerykę od Meksyku na północy po północną Argentynę na południu[3][4].

Jeden gatunek – czakalaka północna (Ortalis vetula) – występuje w pasie wybrzeża od Teksasu (Stany Zjednoczone) po Kostarykę. Jest to najbardziej na północ żyjący przedstawiciel rodziny. Dwa gatunki – grdacz trynidadzki (Pipile pipile) i czakalaka rdzaworzytna (Ortalis ruficauda) – występują na archipelagu Trynidad i Tobago.

Są to duże ptaki, wyglądem zbliżone do indyków. Są ptakami nadrzewnymi, jedynie czakalaki preferują bardziej otwarte, krzaczaste tereny. Są zazwyczaj ciemno upierzone, lecz czubacze i niektóre penelopy mogą mieć różnokolorową głowę.

Ich główny pokarm stanowią owoce, owady i dżdżownice. Gniazdują na drzewach, składając 2 do 3 jaj. Samica wysiaduje je samotnie.

Czubacze spokrewnione są z australijskimi nogalami. W niektórych starszych klasyfikacjach wydzielane były w osobnym rzędzie Craciformes, jednak wiele współczesnych badań potwierdza ich pokrewieństwo z grzebiącymi.

Systematyka

Do rodziny należą następujące rodzaje[2]:

  • Penelopina Reichenbach, 1862 – jedynym przedstawicielem jest Penelopina nigra (Fraser, 1852) – penelopina
  • Chamaepetes Wagler, 1832
  • Aburria Reichenbach, 1853 – jedynym przedstawicielem jest Aburria aburri (Lesson, 1828) – grdacz soplowaty
  • Pipile Bonaparte, 1856
  • Penelope Merrem, 1786
  • Oreophasis G.R. Gray, 1844 – jedynym przedstawicielem jest Oreophasis derbianus G.R. Gray, 1844 – jednoróg
  • Ortalis Merrem, 1786
  • Nothocrax Burmeister, 1856 – jedynym przedstawicielem jest Nothocrax urumutum (von Spix, 1825) – czubacz rdzawy
  • Mitu Lesson, 1831
  • Pauxi Temminck, 1813
  • Crax Linnaeus, 1758

Fragment kladogramu obejmujący rodzaje z rodziny Cracidae[5]:

Cracidae


Chamaepetes




Penelopina




Aburria



Penelope







Ortalis




Oreophasis




Nothocrax




Pauxi



Crax







Przypisy

  1. Cracidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System  (ang.).
  2. a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Cracidae Rafinesque, 1815 - czubacze - Guans (wersja: 2020-07-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-09-03].
  3. F. Gill, D. Donsker, P. Rasmussen (red.): Megapodes, guans, guineafowl, New World quail. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-03-05]. (ang.).
  4. Chachalacas, Guans and Curassows (Cracidae). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2013-07-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-11)]. (ang.).
  5. J. Boyd III: Cracidae: Chachalacas, Curassows, Guans. [w:] Taxonomy in Flux Checklist 3.08 [on-line]. John Boyd’s Home Page. [dostęp 2022-09-07]. (ang.).
  • J9U: 987007531388805171
Identyfikatory zewnętrzne:
  • EoL: 7600
  • GBIF: 5237
  • identyfikator iNaturalist: 2043
  • ITIS: 175714
  • NCBI: 8982
  • identyfikator taksonu Fossilworks: 39331