Cyklopropan

Cyklopropan
Nazewnictwo
Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
PIN

cyklopropan[1]

Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C3H6

Masa molowa

42,08 g/mol

Wygląd

bezbarwny gaz[2] o łagodnym, słodkim zapachu[3]

Identyfikacja
Numer CAS

75-19-4

PubChem

6351

DrugBank

DB13984

SMILES
C1CC1
InChI
InChI=1S/C3H6/c1-2-3-1/h1-3H2
InChIKey
LVZWSLJZHVFIQJ-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
Gęstość
0,001789 g/cm³ (15 °C)[3]; gaz
Rozpuszczalność w wodzie
464 mg/l (25 °C)[3]
w innych rozpuszczalnikach
rozpuszczalny w benzenie i eterze naftowym, dobrze w etanolu i eterze dietylowym[2]
Temperatura topnienia

−127,6 °C[2]

Temperatura wrzenia

−31 °C[2]

Punkt krytyczny

125,1 °C[4]; 5,58 MPa[4]; 164 cm³/mol ≈ 0,256 g/cm³[4]

logP

1,72[3]

Współczynnik załamania

1,3799 (589 nm, −42 °C)[2]

Prężność pary

631,5 kPa (20 °C)[3]

Budowa
Moment dipolowy

0 D[5]

Niebezpieczeństwa
Globalnie zharmonizowany system
klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
Na podstawie podanego źródła[3]
Płomień Butla gazowa
Zwroty H

H220, H280

Zwroty P

P210, P377, P381, P403

Temperatura samozapłonu

498 °C[6]

Granice wybuchowości

2,4–10,4%[6]

Numer RTECS

GZ0690000

Stężenie śmiertelne

LCLo 282 g/m³ (mysz, inhalacja, 2 h)[7]

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Multimedia w Wikimedia Commons

Cyklopropan, C
3H
6 – organiczny związek chemiczny, najprostszy cykloalkan. W warunkach normalnych jest to bezbarwny, cięższy od powietrza gaz o słodkawym zapachu. Jest bardzo łatwopalny, w kontakcie z tlenem tworzy silną mieszankę wybuchową.

Cyklopropan w anestezjologii

Jest stosowany w znieczuleniu ogólnym w anestezjologii. Łatwo wchłania się i wydala przez pęcherzyki płucne, dobrze rozpuszcza się w tłuszczach. Nieznacznie drażni drogi oddechowe i wzmaga napięcie nerwu błędnego, a efektem tego działania może być wystąpienie kurczu głośni i skurcz oskrzeli, ślinienie, nudności i wymioty. Obserwuje się też silne pobudzenie chorych. Tym niepożądanym objawom zapobiega atropina i barbiturany podane w premedykacji[8].

Cyklopropan działa silnie anestetycznie (znieczulająco) i analgetycznie (przeciwbólowo), podany w mieszaninie oddechowej w stężeniach 50% powoduje anestezję już po kilku oddechach (w czasie około 1 minuty)[8].

Cyklopropan daje dobre zwiotczenie mięśni, działa depresyjnie na ośrodek oddechowy przy równoczesnym przyspieszeniu rytmu oddechowego, co przy zachowanym oddechu własnym chorego powoduje zmniejszenie wentylacji pęcherzykowej i hiperkapnię[8].

Przypisy

  1. ↑ P-22.1 Monocykliczne węglowodory, [w:] Henri A.H.A. Favre Henri A.H.A., Warren H.W.H. Powell Warren H.W.H., Nomenklatura związków organicznych. Rekomendacje IUPAC i nazwy preferowane 2013, Komisja Terminologii Chemicznej Polskiego Towarzystwa Chemicznego (tłum.), wyd. 5, Narodowy Komitet Międzynarodowej Unii Chemii Czystej i Stosowanej, [2023], s. 131 .
  2. ↑ a b c d e Haynes 2016 ↓, s. 3-138.
  3. ↑ a b c d e f Cyclopropane, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank, Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 31000 [dostęp 2022-07-12]  (niem. • ang.).
  4. ↑ a b c Haynes 2016 ↓, s. 6-69.
  5. ↑ Haynes 2016 ↓, s. 6-221.
  6. ↑ a b Haynes 2016 ↓, s. 16-20.
  7. ↑ Cyclopropane, [w:] ChemIDplus, United States National Library of Medicine [dostęp 2012-07-13]  (ang.).
  8. ↑ a b c Anestezjologia. Podręcznik dla studentów medycyny, BogdanB. Kamiński (red.), Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1980, s. 30–31, ISBN 83-200-0301-6 .

Bibliografia

  • CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, ISBN 978-1-4987-5429-3  (ang.).
  • p
  • d
  • e
  • cyklopropan (C
    3    H
    6    )
  • cyklobutan (C
    4    H
    8    )
  • cyklopentan (C
    5    H
    10    )
  • cykloheksan (C
    6    H
    12    )
  • cykloheptan (C
    7    H
    14    )
  • cyklooktan (C
    8    H
    16    )
  • cyklononan (C
    9    H
    18    )
  • cyklodekan (C
    10    H
    20    )
  • cykloundekan (C
    11    H
    22    )
  • cyklododekan (C
    12    H
    24    )
  • cyklotridekan (C
    13    H
    26    )
  • cyklotetradekan (C
    14    H
    28    )
  • cyklopentadekan (C
    15    H
    30    )
  • cykloheksadekan (C
    16    H
    32    )
  • cykloheptadekan (C
    17    H
    34    )
  • cyklooktadekan (C
    18    H
    36    )
  • cyklononadekan (C
    19    H
    38    )
  • cykloeikozan (C
    20    H
    40    )
Kontrola autorytatywna (rodzaj indywiduum chemicznego):
  • LCCN: sh85035101
  • GND: 4148622-5
  • BnF: 121769798
  • BNCF: 22886
  • NKC: ph184804
  • J9U: 987007538312705171