Collegium Kołłątaja Uniwersytetu Jagiellońskiego
![]() | Ten artykuł dotyczy budynku przy ul. św. Anny. Zobacz też: Collegium Phisicum im. Augusta Witkowskiego przy ul. Gołębiej. |
![]() | |||
![]() | |||
Państwo |
| ||
---|---|---|---|
Województwo | |||
Miejscowość | |||
Adres | ul. św. Anny 6 | ||
Rozpoczęcie budowy | 1787 | ||
Ukończenie budowy | 1791 | ||
Ważniejsze przebudowy | 1826 | ||
Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie ![]() | |||
Położenie na mapie Polski ![]() | |||
Położenie na mapie województwa małopolskiego ![]() | |||
Położenie na mapie Krakowa ![]() | |||
![]() | |||
|
Collegium Kołłątaja (pełna nazwa Collegium Phisicum im. Hugona Kołłątaja) – zabytkowy gmach Uniwersytetu Jagiellońskiego, zlokalizowany pomiędzy ulicami: św. Anny, Jagiellońską i Gołębią na krakowskim Starym Mieście.
Historia
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Collegium_Physicum_%28Ko%C5%82%C5%82%C4%85taja%29.jpg/220px-Collegium_Physicum_%28Ko%C5%82%C5%82%C4%85taja%29.jpg)
Collegium Physicum powstało pierwotnie na działce zajmowanej w średniowieczu przez trzy domy mieszczańskie: narożną Kamienicę Priamowską, Kamienicę Arnołowską i Kamienicę Pod Konikiem. W 1749 Kamienica Priamowska została nabyta przez K. Pałaszowskiego. W 1754 dokupił on Kamienicę Arnołowską, a w 1758 Kamienicę Pod Konikiem. W latach 60. XVIII wieku rozpoczął na ich miejscu budowę konwiktu szlacheckiego, która jednak szybko została przerwana[1].
Collegium Phisicum zostało wzniesione w latach 1787-1791 z wykorzystaniem murów nieukończonego konwiktu. Obiekt wybudowano z inicjatywy Hugona Kołłątaja z przeznaczeniem na zakłady nauk przyrodnicznych i matematycznych, w tym mechaniki i hydrauliki. Projekt gmachu wykonał Feliks Radwański[1].
W XIX i XX wieku budynek był rozbudowywany i przebudowywany. W latach 1824–1826 przyłączono przylegającą od południa Bursę Śmieszkowską, a w latach 1839–1840 wzniesiono skrzydło od strony ulicy Gołębiej według projektu Franciszka Lanciego. W latach 1850–1852 przebudowano wnętrza według projektu Karola Kremera i Tomasza Majewskiego, przekształcając sień, wznosząc reprezentacyjną klatkę schodową oraz loggię filarową. W 1935 przebudowano piętra loggi oraz okna drugiego piętra skrzydła wschodniego[1].
Architektura
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Portal_at_6_%C5%9Awi%C4%99tej_Anny_Street_in_Krak%C3%B3w%2C_Poland%2C_2019.jpg/140px-Portal_at_6_%C5%9Awi%C4%99tej_Anny_Street_in_Krak%C3%B3w%2C_Poland%2C_2019.jpg)
Gmach składa się z trzech skrzydeł. Ma dwie pełne kondygnacje i półpiętro. Fasada skierowana jest na ulicę św. Anny. Ma ona dziewięć osi. W jej centralnej części znajduje się płytki ryzalit o szerokości trzech osi, zwieńczony trójkątnym frontonem, w którego tympanonie umieszczono alegoryczną płaskorzeźbę "Polonia opiekunka nauk". W piątej, środkowej osi fasady znajduje się późnobarokowy portal, obok którego umieszczono tablicę upamiętniającą skroplenie w tym budynku azotu i tlenu przez Karola Olszewskiego i Zygmunta Wróblewskiego w 1883. Okna ozdobione są frontonami: pierwszego piętra – trójkątnymi, a półpiętra – półkolistymi. Elewacja od strony ulicy Jagiellońskiej ma dwadzieścia dwie osie. W dwunastej osi parteru zachowało się oryginalne, XVII-wieczne okno Bursy Śmieszkowskiej z kamiennym obramieniem i gzymsem nadokiennym. Elewacja od strony ulicy Gołębiej ma cztery osie[1].
We wnętrzach budynku zachowała się dekoracja malarska z II połowy XIX wieku oraz część oryginalnego wyposażenia sal na piętrze skrzydła frontowego m.in. półki na minerały w dawnym gabinecie mineralogicznym[1].
Przypisy
Bibliografia
- p
- d
- e
- p
- d
- e
Strona nieparzysta |
|
---|---|
Strona parzysta |
|
- p
- d
- e
Strona nieparzysta |
|
---|---|
Strona parzysta |
|