Karabela portuges

Karabela portuges
Irudi gehiago
Sailkapen zientifikoa
ErreinuaAnimalia
FilumaCnidaria
KlaseaHydrozoa
OrdenaSiphonophorae
FamiliaPhysaliidae
GeneroaPhysalia
Espeziea Physalia physalis
Linnaeus, 1758

Karabela portugesa[1][2] edo fisalia[3] (Physalia physalis) Physaliidae familiako hidrozoo sifonoforoa da. Planeta osoko itsaso irekietako ur epel guztietan bizi da, batez ere Ozeano Bareko eta Indiako ozeanoko ur tropikal eta azpitropikaletan eta baita Ozeano Atlantikoko Golkoko itsaslasterrean ere. Bere ziztada arriskutsu eta mingarria da oso[4]

Ezaugarriak

Marmoka irudi arren, hidroidez betetako polipo-kolonia bat da[5], non bakoitzak bere betebeharrak dituen: neumatoforoa (ur gainean dagoen zatia), gastrozoideak (digestioa egiten dutenak), daktilozoideak (harrapakinak bilatzen eta ehizatzen dituztenak) eta gonozoideak (ugalketaz arduratzen direnak)[6].

Ugaltzeko, koloniaren polipo batzuk banatu eta beste kolonia bat sortzen dute, beraz, ugalketa asexuala dute[7].

Bere gorputzaren %90a ura da. Karabela portugesak ez du begirik ezta hezurrik edo uzkirik ere, izan ere, ahoaren bidez iraizten du. 15 eta 30 cm artean dituen bela lirdingatsu erabiliz[8] eta haizeak, mareak eta itsaslasterrak aprobetxatuz munduko ozeanoak zeharkatzen ditu, 50 metroko luzera ere izan daitezkeen[9], nahiz eta normalean 10 metrokoak izan[10] bere garroei esker harrapakinak ehizatuz.

Garro hauek knidozito deituriko guruin erresumingarriak dituzte, arrain handi bat gelditu dezaketenak eta gizakiei erasan lekizkiekeenak. Guruin hauek, moduzko estimulu bati esker, erabilera bakarra duen eta nematozisto deituriko kiribil itxura duen filamentu hutsa askatzen dute[11]: bentosak, harrapakin inguruan biribilkatzen diren tentakuluen luzakinak edo harrapakina gelditzen duen toxina proteinikoa xiringatzen duten arantzak. Behin harrapatuta, harrapakinak ahoan sartzen ditu eta barrunbe gastrobaskularrean digestioa hasten da.

Gizakientzat bere pozoia oso arriskutsua da, min handia sortzeaz gain ondorio neurotoxiko, zitotoxiko eta kardiotoxikoak ere dituena[8].

Galeria

  • Zumaiako Itzurun hondartzan, denborale baten ondoren agertutako ale bakarra.
    Zumaiako Itzurun hondartzan, denborale baten ondoren agertutako ale bakarra.

Erreferentziak

  1. ↑ Karabela portugesak agertu dira Donostiako badian[Betiko hautsitako esteka] Berria.com webgunean
  2. ↑ Karabela portugesa[Betiko hautsitako esteka] Euskalnatura.net webgunean
  3. ↑ Euskalterm hiztegian
  4. ↑ Instituto Oceanográfico de Murcia. Physalia physalis. .
  5. ↑ Beraza, Izaskun. (2008-08-06). «Belaontzi distiratsuaren ziztada» Berria.[Betiko hautsitako esteka]
  6. ↑ Marine Invertebrates of Bermuda
  7. ↑ Martou, François. La physalie. in: L'univers fascinant des animaux. Quebec Amerique Litterature ISBN 2-908306-07-7..
  8. ↑ a b Physalia physalis. .
  9. ↑ Portuguese Man-Of-War Key Biscayne, Florida
  10. ↑ Portuguese Man-of-War. National Geographic.
  11. ↑ Aire, Xan. (2008-09-03). «Armada bat, oporrak xahutzeko prest» Berria.[Betiko hautsitako esteka]

Kanpo estekak

Autoritate kontrola
  • Wikimedia proiektuak
  • Wd Datuak: Q202526
  • Commonscat Multimedia: Physalia physalis / Q202526
  • Wikispecies Espezieak: Physalia physalis
  • Identifikadoreak
  • LCCN: sh85105357
  • Hiztegiak eta entziklopediak
  • Lur: 02180/eu_f_0696/f0696
  • Datu taxonomikoak
  • ADW: Physalia physalis
  • BOLD: 24318
  • EOL: 46549987
  • GBIF: 2264734
  • OBIS: 135479
  • ITIS: 719181
  • NCBI: 168775
  • WoRMS: 135479
  • Kimikako identifikadoreak
  • UNII: KT9FN2JQGF
  • Wd Datuak: Q202526
  • Commonscat Multimedia: Physalia physalis / Q202526
  • Wikispecies Espezieak: Physalia physalis


Animalia Artikulu hau animaliei buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.