Hegoaldeko Libano

Hegoaldeko Libano
Mota	eskualde geografiko
Geografia

Koordenatuak	33°11′49″N 35°20′43″E / 33.196959°N 35.345341°E / 33.196959; 35.345341


Estatu burujabe	Libano

Hegoaldeko Libano (arabieraz: جنوب‎, jnoub, euskaraz: «hegoalde») herrialde horretako eskualdea da, Hegoaldeko eta Nabatiehko eskualde administratiboak barne hartzen dituena. 1990eko hamarkadaren hasieran bi azpibanaketa administratibo horiek probintzia bakar osatu zuten. Hegoaldean, Israelekin egiten du muga, 79 kilometroko mugarekin. Mendebaldean Mediterraneo itsasoa du mugakide. Eskualdeko hiri nagusiak Tiro, Sidon eta Nabatieh dira. Eskualdean musulman xiitak eta kristau gutxiengoa bizi dira gehienbat.

Historia

1948ko Arabiar-israeldar Gerran, Israelgo Defentsa Indarrek eskualdea inbaditu zuten Hiram Operazioan.

1970eko hamarkadan, Irail Beltzeko gertakarien ondoren, talde palestinarrek eskualdea kontrolatuko zuten, Israelen aurkako erasoetarako oinarri gisa. 1978ko martxoaren 19an, Litani Operazioaren testuinguruan, Nazio Batuen Segurtasun Kontseiluak 425. ebazpena eman zuen, Libanorako Nazio Batuen Behin-behineko Indarra (UNIFIL) sortu zuena. Indar hauek 1978ko martxoaren 23an iritsi ziren Libanora, egoitza Naqoura hirian ezarri eta 6.000 soldadu zabaldu zituzten Litani ibaiaren hegoaldean segurtasun eremua desmilitarizatuta mantentzeko asmoz. 1979an Saad Haddad libanoar militarrak bere burua izendatu zuen Libanoko Estatu Aske iragankorraren buruzagi, Libano Hegoaldeko Armada izeneko milizia kristauak militarki sostengatua. Estatuak ez zuen nazioarteko errekonozimendua lortu eta 1984an, Saad Haddaden heriotzarekin, bere autoritatea hondatu egin zen.

1982ko Libanoko Gerraren ondoren, Israelek eskualdea berriro okupatu zuen. Ondorioz, Iraultza Islamikoaren Zaindarien Armadak Hezbola izeneko palestinar gerrilla erakundea eratu zuen 1982. urtearen amaieran xiiten artean. Hezbolak politikoki eta militarki menderatu zuen eskualdea, eta noizean behin handik Israelen aurkako erasoak egin zituen. 1985-2000 bitartean, Libano hegoaldeko gatazka garatu zen, Israel eta Hezbola Libanoko lurraldean aurrez aurre jarri zituena.

1996ko apirilaren 11tik 27ra bitartean, Israelgo armadak Amorruaren Mahatsak Operazioa egin zuen eskualdean, eta 1.100 aire-eraso baino gehiago egin zituen. 2000ko ekainaren 7an, Nazio Batuen Erakundeak Lerro Urdina ezarri zuen, Israelek bere tropak Libanotik erabat erretiratu ote zituen zehazteko.

Eskualde horrek ospe handia izan zuen nazioartean 2006ko Libanoko gerraren ondoren. Gatazka horrek hogeita hamalau egunez iraun zuen Libanon, Israelgo iparraldean eta Golango Gainetan. Borrokalari nagusiak Israelgo Defentsa Indarrak eta Hezbola erakunde terroristaren beso armatua izan ziren. Gatazka 2006ko uztailaren 12an hasi eta abuztuaren 14ra arte iraun zuen, Nazio Batuen Segurtasun Kontseiluaren 1701. ebazpena indarrean sartu zenean. Ebazpen horrek egun bereko 05:00etatik aurrera su-etena ezarri zuen.^[1] Gatazka Hezbolako borrokalariek Israelgo mugako herrietara koheteak jaurti zituztenean eta, ondoren, tankeen aurkako jaurtigaiekin Humvee ibilgailu blindatu arin biri eraso egin zietenean piztu zen.^[2]

Gaur egun Nazio Batuen Libanorako Behin-behineko Indarrak eskualdea monitorizatzen du, israeldarren eta libanoarren artean esku hartzeaz arduratzen denak, eta 2006tik aurrera Nazio Batuen Segurtasun Kontseiluaren 1701. ebazpena betearazteko.

Hiri eta barrutiak

Aaramta
Al Rihan
Alma ash-Shab (Aalma ach Chaab)
Abbasieh
Adlun
Al Mansuri
Ain Ebel
Ain Baal edo Ayn Bal
Aitaroun edo Aytarun
Ansariyeh edo Insariye
Ansar
Ash Shawmara
At Tayyabah
At Tiri
Aitit
Aynata
Ayta ash Shab (Ayta al-Sha'b, Ayta)
Baraachit
Barish
Bayt Lif
baytulay
Bazouryeh
Beit Yahoun
Bint Jbeil
Blida
Borj el Shamali edo Borj Chemali
Borj Qalaouiyeh
Borj Rahal
Boustane
Brashit
Braikeh
Chaqra
Chtoura
Deir Kifa
Deyrintar
Dayr Qanunc
Deir Qanoun En Nahr
Derdghaya
Dibil edo Debel
Dibbine
Doueir
Ebel el Saki
El Biyyadah edo Al Bayyadah
El Hennyeh edo Al Hinniyah
El Mansoun edo Al Mansuri
El Qlaile edo Al Qulaylah
El Soultaniyeh
Fardis
Frun
Ghandouriyeh
Ghaziyeh
Ghassaniyeh
Hadata edo Haddathah
Hanaway
Harris edo Harres
Hula edo Houla
Hounin
Jabal Amel
Jarjouh
Jarmaq
jebchet
Jmaijmah
Joiya edo Jouaya edo Jwayya
Qabrikha edo Kabrikha
Kaakaeit al-Jesser
Kafra, Lebanon
Kafr Dunin
Kafr Kila
Kawkaba edo Kaoukaba
Kfar Melki
Kafarrouman
Khirbet Selm
Khiam
Kfarchouba
Kfarfila
Kfarhamam
Kfar Tebnit
Kounin
Maachouq
Mahrouna
Majdel Balhis
Majdel Selm edo Majdal Zun
Marakeh
Marjayoun^[3]
Markaba (Marqaba)
Maroun al-Ras
Marwahin
Maaroub
Mayfadoun
Meiss el Jabal edo Mays al Jabal
Mlikh
Miye ou Miye
Maghdouche
Nabatiye edo Nabatiyeh
Naqoura (Nakoura, An-Naqurah)
Niha
Nmairiyeh
Odaisseh
Oum el Ahmad
Qlayaa
Qana
Qantara
Rab El Thalathine
Rachaf
Rachaya El Foukhar—Hasbaya Qaza
Ramyah
Ras Al-Biyada
Rmaich
Rmadyeh
Roûm
Selaa
Shabriha
Shebaa eta Shebaako etxaldeak (1967tik aurrera israeldarren eskuetan)
Shirin
Shhur
Siddiqine
Sidon edo Saida
Sir el Gharbiyeh
Srifa
Sujod
As-Sultaniyah
Tallousa
Tair Debbe
Tayr Harfa edo Tair Harfa
Tayr Falsayh
Taibeh
Tebnine (Tebnine, Tibneen)
Tulin (Toulin)
Tura
Tiro
Saidako barrutia
Jezzineko barrutia
Tiroko barrutia
Wadi al-Taym
Yarin
Yaroun edo Yarun
Yahun
Yater edo Yatar
Zibdine
Zibqin

Erreferentziak

↑ (Gaztelaniaz) (PDF) Resolución 1701 del Consejo de Seguridad de las Naciones Unidas. 2006-8-11.
↑ (Ingelesez) «Israel buries soldiers recovered in prisoner swap» ABC News (Australian Broadcasting Corporation) 2008/07/18.
↑ (Ingelesez) «Israel struggles to capture strategic hills» The Guardian 2006-8-10.